DOĞAL AFETLER

            Tabiat bize çok sarsıcı görüntüler sunar.Toprak gelen burulmalarla yerinden oynar.Gezegen sıcaktan bulanır ve fırıl fırıl döner.Bazen doğal olaylar tam bir felaket olarak sonlanır.Ani gelen bir facia yeni bir doğal süreç yaratır ve pek çok insanın ölümüne neden olur.Sadece geçtiğimiz yüzyıl sırasında binlerce doğal afet meydana gelmiştir.Bu doğal olayların neden olduğu ölü sayısı 10 milyonu aşmıştır.Böyle büyük ve yıkıcı afetlere yakalandığımız zaman hiçbir şey yapamayız ve bu olaydan dolayı korkudan donakalırız.

Aslında içinde yaşadığımız gezegenin fizik kanunlarına göre hareket ettiğini bildiğimize göre bu gibi felaketlerin olmasına da şaşırmamamız gerekir. Bu gerçekten de böyledir en yüzeyde hem de gezegenin en derinlerinden içten gelen baskılar depremleri ve volkanları meydana getirir.Dışarıdan gelen baskılar da kasırgaları selleri hortumları kar fırtınalarını oluşturur.Dünya'da bir günde belki 5 ayrı yerde kasırga olmaktadır en az 15 yerde yanardağlar harekete geçmektedir.Ayrıca 4 büyük deprem ve 10 tane de hortum yaşanmaktadır.Dakika 2.000 gök gürültüsü ve fırtına meydana gelmektedir, fakat bunlar doğal afet olarak kabul edilmemektedir. Bir felaketin yaşanacağını biliriz fakat nerede ve ne zaman olacağını bilemeyiz.

Bir Japon atasözü şöyle der "Bundan sonra yaşayacağımız felaket daha önce yaşadığımız son felaketi unuttuğumuz zaman başımıza gelecektir" Acaba yıkıcı bir olay herhangi bir başka olayla bağlantılı olabilir mi?

 1982 yılı çok şaşırtıcı bir yıl olmuştu. Mevsim ilkbardı ve Meksika'da bir yanardağ patlaması oldu. Çok geçmeden Pasifik'te denizin altında büyük bir deprem meydana geldi Orta Pasifik'teki Deniz suyu seviyesi yaklaşık 25 cm yükseldi. Batıda ise Deniz suyu seviyesi düştü ve okyanusun su sıcaklığı yükseldi, yağışlar mevsim normallerine göre 300 kat daha arttı. Güney Amerika'da da çığ düşmelerine neden oldu. Acaba yaşanmış olan bu doğal afetleri o yanardağın patlaması tetiklemiş olabilir miydi? Yani domino etkisi oluşturdu mu? Modern fiziğe göre küçük bir olay çok daha büyük bir olayı tetikleyebilir. Mesela bir fırtınanın gelişmesinde küçük bir kelebeğin kanat çırpışının bile rolü vardır. Bundan sonra ne olacak diye bekleriz.. Bunlar rastgele olaylar gibi görünür fakat aslında öyle değildir.

 Doğal afetler doğal olmayan süreçlerde sınırları zorlar bunu algılamaya başlayabiliriz. Bu konuda hayvanlar bile bize yardım edebilir. 1975'te Çin'de Hayken'de yer sarsıntısı toprak gerildiği, balinalar su püskürtmeye başladı yılanlar kaçmakta çok acele etti ve karların altında kalıp dondular, farelerin insanlara karşı korkusu kalmadı işaretler çok açıktı; büyük bir depreminin eli kulağındaydı, hayvanların gelmekte olduğu felaketi daha önce hissetmesi konusunu antik Yunan'da Plüton şöyle açıklamıştır. Milattan önce 169 yılında Sparta'da birçok çocuk oyun oynamaktadır, o sırada tuhaf bir şey olur ve yanlarından bir tavşan geçer bazı çocuklar bu tavşanı takip ederler diğerleri ise o sırada meydana gelen depremde can verirler. 1975'te meydana gelen Highcenk depremi sırasında orada yaklaşık 9.000 kişi yaşıyordu fakat sadece 300 kişi öldü. Çünkü insanlar bazı uyarı işaretlerine dikkat etmişlerdi. Bu olaydan 18 ay sonra içinde çok büyük bir deprem oldu, burada yarım milyon insan öldü.

 Depremi önceden tahmin edemiyoruz fakat en azından depreme nelerin yol açtığı hakkında bir şeyler biliyoruz. 1755 yılında Portekiz'de çok büyük bir deprem olmuştu. İspanyol engizisyonu bunun günahkar Bir toplumu tanrının cezalandırması olarak görüyordu. Engizisyoncular bu depremde hayatını kaybedenlere hiç acımamışlardı. Dünya'nın yüzeyi parçalar halinde yayılmış dev yapısal plakalar birbirlerine yapıştırdıkları zaman depremler meydana gelir. Her plaka Dünya'ya kıyasla bir elma kabuğu kadar incelirse yanardağ patlaması meydana gelir yanardağlar ve depremler daha çok bu plakaların kenarlarında meydana gelir. Bu durum dev bir ateş çemberine benzer toprağın patlaması için bir ilham kaynağı olmuştur. Her yıl yaklaşık 50 yanardağ faaliyete geçer bunların 15'i yıl boyunca aktif haldedir; diğerleri ise arada sırada aktifleşir. Dünya nüfusunun onda biri patlama ihtimali olan yanardağların yakınlarında yaşamaktadır. 1991 yılında Filipinler'deki yanardağ patladı ve çevreye milyonlarca küller saçtı.Eğer bu küller atmosfere yayılmış olsaydı bütün dünyanın iklimi değişebilirdi.  

Kaynak:(MORPA KAMPÜS DOĞAL AFETLER-1)